Lipy przez wieki symbolizowały żywotność i dostatek. W mitologii ludów indoeuropejskich lipę wiązano z aspektem szeroko pojmowanej żeńskiej płodności, w tradycji bałtyckiej kobiety wywodziły swe pochodzenie od lipy a plemiona germańskie poświęciły lipę Freyi, bogini płodności i urodzaju. Germanie i Słowianie uznawali lipę za drzewo święte. W dawnych czasach, kiedy to na ziemiach polskich mieszkali poganie a praktyki religijne odbywały się w świętych gajach wierzono, że lipa cieszy się szczególnym względem dobrych bóstw, które lubią ją zamieszkiwać i dlatego sadzono ją w centralnym miejscu gaju.
Kiedy rolę świętych gajów przejęły ołtarze dekorowano je gałązkami i liśćmi lipy. Ponieważ wierzono, że kora lipowa ma lecznicze właściwości na ból zębów oraz inne dolegliwości, częstym widokiem były lipy z korą poobgryzaną przez ludzi. Po przyjęciu chrześcijaństwa lipa nadal cieszyła się dużym szacunkiem i sympatią. Wierzono, że lipa daje człowiekowi siłą życiową, dlatego też obok domostwa, w którym urodziło się dziecko sadzono młodą lipkę, którą początkowo podlewano wodą po kąpieli dziecka.
Dziecko otrzymywało kołyskę wykonaną z drzewa lipowego, bo w takiej nie groziły mu żadne niebezpieczeństwa. Sadzeniem lipy upamiętniano też doniosłe wydarzenia dla rodów i rodzin, takie jak np. zwarcie związku małżeńskiego, chrzest dziecka. Po liczbie lip wokół dworu oceniano wielodzietność rodu i jego stateczność. Lipa była jedynym drzewem, pod którym można było schronić się podczas burzy ponieważ wierzono, że piorun, utożsamiany z gniewem bożym, nigdy w lipę nie uderzy. Lipy sadzone obok świątyń, domostw i wzdłuż traktów miały zabezpieczać je przed uderzaniem pioruna. Kiedy jednak piorun uderzył w lipę jej drzewo wykorzystywane było do praktyk magicznych. Np. krzyże wykonane z drzewa rażonej piorunem lipy powieszona na drzwiach stajni gwarantowały, że diabeł nie będzie korzystał z gospodarskich koni. Gałęzie lipy wykorzystywane były do majenia domów na Św. Jana, ponieważ wierzono, że chronią one przed czarownicami oraz domów weselnych, ołtarzy i kościołów. Kwiat lipowy i liście były ważnym elementem medycyny ludowej jako idealny środek na przeziębienie, gorączkę i choroby górnych dróg oddechowych. W dni świąteczne podawano herbatę lipowa słodzoną miodem lipowym, który do dziś uważa się za najsmaczniejszy. Do leczenia ran i oparzeń używano wywaru z kory i rozgniecionych liści. Sproszkowane nasiona miały tamować krwotokach z nosa.
Wierzono, że świeży sok z lipy pomaga przy wypadaniu włosów i pobudza porost nowych. Sproszkowanego węgiel lipowy używano przy wzdęciach, zgadze i bólach wątroby. W Polsce szlacheckiej lipy postrzegano jako drzewa opiekuńcze i żywe pomniki chwały, które kolejne pokolenia otaczają opieką i darzą szacunkiem. Lipy sadzono też jako drzewa heraldyczne – kształtowano je tak by liczba pni nawiązywała do liczby belek w herbie właściciela. Na Górnym Śląsku lipy często sadzono przy przydrożnych krzyżach, kapliczkach, figurach świętych a także sadzeniem lip upamiętniano wydarzenia ważne i doniosłe dla całej okolicy a nawet i kraju. Przykładem mogą być Lipy Sobieskiego w Koszęcinie czy lipa w Kaletach – Drutarni upamiętniająca Konstytucję 3 Maja. Drzewo lipy upodobali sobie rzeźbiarze – niejeden śląski świątek czy krzyż przydrożny wykonany jest z lipowego drewna. Z lipowego łyka wyrabiano maty, koszyki i buty. O lipie chętnie śpiewano, opowiadano legendy oraz pisano ( np. Jan Kochanowski, Juliusz Słowacki, Ignacy Krasicki, Konstanty Ildefons Gałczyński, Lilian Ejsmont).
Wśród lip opisywanych i wzbudzających zachwyt znalazły się też lipy powiatu tarnogórskiego. Naprzeciw starego kościoła na północnym krańcu Starych Tarnowic rośnie piękna lipa, która posiada wspaniałą koronę. Zaliczana jest do najpiękniejszych drzew w powiecie tarnogórskim.
Jako pomnik natury korzysta ze specjalnych przywilejów, po to aby mogła być utrzymana dla przyszłych pokoleń pisał komisarz Muzeum Śląskiego dr Franz Pfützenreiterw w artykule opublikowanym przed 1939 rokiem. W Starych Tarnowicach w wieku XIII istniał spełniający zadania strażnicze gródek stożkowy z wieżą o drewnianej konstrukcji i kamiennej podstawie. Zdaniem archeologów badających w 1983 roku pozostałości obiektu mógł być on używany kilkadziesiąt lat. Dziś stare Tarnowie są dzielnicą Tarnowskich Gór, wspomnieniem o gródku jest usytuowany nieopodal zabytkowego kościoła Św. Marcina około czterometrowej wysokości kopiec na którym rezyduje lipa drobnolistna o której mowa w artykule dr Franza Pfützenreiterwa. Tarnowicka lipa jest wysoka na 23 m, obwód jej pnia wynosi 493 cm. Lipa odznacza się harmonijną sylwetką, która pozwala ją zaliczyć do najpiękniejszych pomnikowych lip na Górnym Śląsku. W środkowej części pień lipy wyraźnie zwęża się a na wysokości 2 – 2, 5 metra silnie rozszerza się i dzieli na trzy pnie; korna lipy jest rozłożysta i równomiernie rozwinięta we wszystkich kierunkach. Jej wiek szacuje się na 200 a nawet 360 lat. Lipa z Starych Tarnowic jest najstarszym chronionym prawem obiektem przyrodniczym o randze pomnika przyrody na terenie Tarnowskich Gór. Status pomnika przyrody uzyskała w latach czterdziestych dwudziestego wieku a następnie w czerwcu 1955 roku.
Do osobliwości dendrologicznych województwa śląskiego, ze względu na duże znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe większych układów kompozycyjnych, należy aleja lip drobnolistnych w przyzamkowym parku w Nakle Śląskim. Park w Nakle Śląskim powstał w oparciu o projekt mistrza krajobrazu Petera Josepha Lenne. Zgodnie z założeniami autora projektu w niewielkim, bo zamykający się w prostokącie 400 na 500 metrów parku otaczającym nakielski zamek dominowały otwarte przestrzenie krajobrazowe, których dopełnienie stanowiły kompozycje z drzew i krzewów. Po II wojnie światowej przestrzenie krajobrazowe zostały zapełnione drzewami i krzewami. Nie naruszona został tylko główna aleja obsadzona przede wszystkim lipami. Nakielską aleję lipową stanowią 83 lipy, z których największa ma pień o obwodzie 350 cm. Aleja lip posiada status pomnika przyrody i należy do najcenniejszych pomników przyrody województwa śląskiego. Wiekowe lipy drobnolistne szczególnie upodobały sobie ulicę Główną w Tarnowskich Górach. Pod numerami 28, 33, 35, rosną trzy pomnikowe lipy, z których największa ma 31 metrów wysokości i 397 cm w obwodzie. Lipy z ulicy Głównej uzyskały status pomnika przyrody w 1997 roku. W tym samym roku status pomnika przyrody uzyskały: lipa drobnolistna rosnąca na polanie w Górnośląskim Centrum Rehabilitacji w Reptach oraz lipa drobnolistna rosnąca w parku Pałacowym – Rybna. W roku 2004 ustawową ochroną, nadając im status pomnika przyrody, objęto dziesięć dwustuletnich lip drobnolistnych rosnących w dzielnicy Tarnowskich Gór Bobrowniki Śląskie w pobliżu szybu „Rudolphine” przy pamiątkowej hałdzie szybowej kopalni rud ołowiu i srebra „Fryderyk”. Pomnik ustanowiony został jako „Park Kunszt”.
W roku 2006 do pomnikowych lip dołączyły: lipa drobnolistna rosnąca w Tarnowskich Górach przy ulicy Gliwickiej 22 oraz lipa drobnolistna rosnąca przy ulicy Parkowej nr 34. Oprócz wymienionych lip na terenie powiatu tarnogórskiego do lip pomnikowych należą między innymi wspomniana już lipa drobnolistna rosnąca w Kaletach przy ulicy 3 Maja 44, osiem lip drobnolistnych z Gminy Miasteczko Śląskie, które rosną na terenie leśnictwa Mieczysko, około 300 metrów od leśniczówki, lipa drobnolistna rosnących w Bibieli przy ulicy Starowiejskiej nr 1, lipa drobnolistna rosnąca w Kotach przy ulicy Szkolnej. Na terenie powiatu tarnogórskie oprócz lip objętych ustawową ochroną rośnie jeszcze wiele lip, które pamiętają kolejne pokolenia mieszkańców tej ziemi. Można je podziwiać w parkach pałacowych i miejskich, na cmentarzach, obok kościołów, rosnące wzdłuż dróg i na okolicznych polach.
