Budynek obecnego Ratusza, siedziby władz miasta, symbolu samorządności, uroczyście poświęcony został 11 sierpnia 1898r. Jego budowa trwała 2 lata, od 1896r. Projekt Ratusza powstał w wyniku konkursu, który rozpisał berliński Związek Architektów wśród swoich członków, w roku 1895 na zlecenie miasta Tarnowskie Góry. Z 17 nadesłanych projektów wybrano do realizacji ten, który uhonorowany został drugą nagrodą; jego autor, profesor H. Guth z Charlottenburga, otrzymał zlecenie opracowania szczegółowego projektu.
Według uwag sądu konkursowego projekt prawie w całości odpowiadał postawionym warunkom. Szczególne uznanie zyskało okazałe wejście do Ratusza.
Jako plac budowy wykorzystana została parcela, na której od 1562 r., w piętrowym gmachu, znajdowały się pomieszczenia Urzędu Górniczego i Sądu wolnego miasta górniczego Tarnowskie Góry.
Budowla jest dwupiętrowa, skupia się wokół prostokątnego dziedzińca.
Parter, według projektu prof. Gutha, przeznaczony został na dwa sklepy, z przynależnymi do nich mieszkaniami kupców.
Na pierwszym piętrze rozmieszczone zostały biura, m.in. burmistrza i sekretarza miasta. Tu również umieszczony został Urząd Stanu Cywilnego oraz….Biblioteka Ludowa. Drugie piętro przeznaczone zostało na 6-cio pokojowe mieszkanie burmistrza, 2. pokojowe gospodarza domu oraz salę posiedzeń rady miejskiej z szatnią i ubikacją. Warto dodać, że w budynku Ratusza tarnogórskiego mieszkało trzech burmistrzów miasta: Szymon Kolitschke, za którego budowla została wzniesiona, Ryszard Otte oraz Leopold Michatz. Z mieszkania w Ratuszu zrezygnował w latach trzydziestych XX wieku, Fryderyk Antes, znany powszechnie jako pierwszy polski burmistrz Tarnowskich Gór. Obszerne pokoje mieszkalne przeznaczone zostały, zgodnie z jego wolą, na biura.
Realizacja budowli, której rysunki dostarczył prof. Guth, nastąpiła na podstawie szczegółowych umów, pod nadzorem zarządu miasta.
Większość robót została powierzona śląskim przedsiębiorcom.
Ogrzewanie parowe niskoprężne wykonała firma z Wrocławia.Roboty kamieniarskie są dziełem firmy Schilling z Berlina.
Wiele prac wykonali tarnogórscy rzemieślnicy. Podziw budzi elewacja Ratusza ozdobiona bogatą kamieniarką z piaskowca, w postaci m.in. kartuszy herbowych.
Pięć zdobi narożnik, a jeden umieszczony jest od strony rynku pod niszą, w której stał niegdyś posąg Jerzego, margrabiego brandenburskiego, następcy księcia Jana Opolskiego, założyciela miasta. Posąg ten został zniszczony w 1957r. i zastąpiony figurą gwarka. Przy wykończeniu wnętrza podkreślona została, obok głównej klatki schodowej, szczególnie sala posiedzeń rady miejskiej.
Ukształtowany w przekroju w postaci liścia koniczyny drewniany sufit, wykonany przez mistrza ciesielskiego Kotzullera z Tarnowskich Gór, nakrywa wysoko wznoszące się ku poddaszu piękne pomieszczenie, które od węższej strony oświetlane jest przez grupę dużych okien, podczas gdy po przeciwnej stronie powierzchnia ściany przeznaczona została na wykonanie w późniejszym czasie bogatego wystroju malarskiego. Poprzez wysokie drewniane boazerie i inne kosztowne roboty stolarskie sala została stosownie do swego przeznaczenia godnie wyposażona.
Zbudowany ponad 100 lat temu w Tarnowskich Górach Ratusz doskonale do dziś spełnia swe podstawowe funkcje. Jest jednocześnie wspaniałym przykładem połączenia użyteczności budowli z piękną formą.
Teresa Nogaj
