Jajko to symbol odradzającego się życia i płodności
– wierzono, że jaja zapewniają trwanie świata. Zwyczaj ich
dekorowania był znany już w starożytności. Farbowane łupinami
cebuli zabezpieczały przed złymi mocami, a barwione młodym żytem
przynosiły szczęście. Dziś, gdy pogańskie wierzenia i ludowe
prawidła straciły na znaczeniu, malowane jajka są ozdobą
wiosennego stołu, a dla chrześcijan – znakiem
Zmartwychwstania. Pisanki w poszczególnych regionach otrzymały
odmienne nazwy (wydmuszki, kraszanki, a na Śląsku kroszonki),
utrwaliły się też różne tradycje ich zdobienia. Najstarszą
na Słowiańszczyźnie jest technika batikowa, polegająca na
nanoszeniu na jajko wzoru za pomocą gorącego wosku. Na Śląsku
największą popularnością cieszy się zaś technika rytownicza
– zabarwione jajko zdobi się, wydrapując na nim dekoracje.
Pisanki okleja się rdzeniem sitowia, płatkami bzu, słomką bądź
trawi kwasem.
Wystawa jest podsumowaniem już 29. edycji konkursu na najpiękniejsze
kroszonki w województwie śląskim. Zgłoszenia do konkursu
przyjmowano od 3 do 6 marca 2018 roku. W tegorocznej edycji
konkursu łącznie udział wzięło 55 uczestników, w tym 15
debiutantów; najmłodszy uczestnik miał 22 lata, a najstarszy
– 85. Oceny i wyboru najlepszych ze zgłoszonych prac dokonało
jury w składzie: Maria Lipa-Kuczyńska – etnograf, Przewodnicząca
jury, Ewelina Pieczka – etnograf (Muzeum Miejskie w Rudzie Śląskiej),
Anna Grabińska-Szczęśniak – etnograf (Muzeum Górnośląskie),
Małgorzata Kłych – etnograf (Muzeum Górnośląskie), Helena
Kisielewska – historyk sztuki (Muzeum Górnośląskie). Prace
oceniano w czterech kategoriach (według metod zdobienia):
techniką rytowniczą (drapane), techniką batikową (pisane
woskiem), innymi tradycyjnymi technikami (np. oklejane) i
nowatorskimi technikami zdobienia. Głównymi kryteriami oceny
prac były walory artystyczne i estetyczne oraz – w pierwszych
trzech kategoriach – zachowanie tradycyjnych technik i wzorów
zdobienia.
czas trwania: 17 marca -15 kwietnia 2018
miejsce: ul. W. Korfantego 34
kurator: Małgorzata Kłych
oprowadzania z kuratorem towarzyszące wystawie czasowej „Górnośląskie
kroszonki 2018”:
18 marca (niedziela), godz. 14.00 – prowadzi Małgorzata Kłych
(wstęp w cenie biletu na wystawy czasowe)
15 kwietnia (niedziela), godz. 16.00 – prowadzi Małgorzata Kłych
(wstęp w cenie biletu na wystawy czasowe)
